Twintig jaar geleden voerde de Europese Unie het Uniemechanisme voor civiele bescherming in, waarin ook België een belangrijke rol speelt. Dit systeem laat de EU toe om wereldwijd snel en doeltreffend te reageren bij natuurgevaren en door de mens veroorzaakte rampen en noodsituaties.

De meest voorkomende noodsituaties waarmee we tegenwoordig te maken krijgen zijn bosbranden, overstromingen, stormen, aardbevingen en biologische gevaren. Het Uniemechanisme is een Europese samenwerking rond rampenbestrijding, dat mensen in nood overal ter wereld beschermt. Alle lidstaten van de EU en zes extra landen (IJsland, Noorwegen, Servië, Noord-Macedonië, Montenegro en Turkije) werken samen om de reactie, preventie en paraatheid tijdens noodsituaties verbeteren.

Een land dat getroffen wordt door een ramp kan bijstand vragen aan het Emergency Response Coordination Centre (ERCC) van de Europese Commissie. Het Uniemechanisme wordt dan geactiveerd. Daarop bieden andere landen hulp aan, vaak in de vorm van gespecialiseerde teams of uitrustingen. Het ERCC neemt de coördinatie op zich. Sinds de oprichting in 2001 werd het Uniemechanisme al meer dan 500 keer ingeschakeld voor hulpaanvragen in de EU en daarbuiten.

Europese hulp door en voor België

België speelt een belangrijke rol in de werking van het Uniemechanisme voor civiele bescherming. Zo verleende ons land dit jaar reeds hulp aan mensen in Namibië, Nepal en India. Bovendien is België ook een van de negen landen waar een voorraad van medische benodigdheden, de zogenaamde rescEU-reserve, is ondergebracht. Tijdens de coronapandemie werden vanuit België beschermingsmaskers, medische handschoenen en beademingstoestellen verdeeld door de EU.

Daarnaast deed België ook zelf al drie keer beroep op de noodhulp van andere Europese landen. Voor het eerst in maart 2020, aan het begin van de coronapandemie, toen Belgische burgers van over de hele wereld gerepatrieerd werden. In juli 2021 werd het Uniemechanisme ingezet om levens te redden tijdens de overstromingen en in augustus 2021 tijdens de repatriëring van EU-burgers uit Afghanistan.

Nieuwe wetgeving

Twintig jaar na de oprichting van het Uniemechanisme werd het systeem in mei 2021 verstevigd met een nieuwe wetgeving. Hierdoor krijgt de EU de nodige middelen om zich beter voor te bereiden om toekomstige problemen aan te pakken.